Kurtuluş Savaşı Kronolojisi;Türk milletinin tarihindeki en önemli dönüm noktalarından biri olan Kurtuluş Savaşı, vatanın bağımsızlığını koruma ve işgalci güçlere karşı direnişin simgesidir. “Kurtuluş Savaşı Kronolojisi” olarak bilinen bu mücadele, 1919 yılında başlamış ve 1923 yılında Türkiye Cumhuriyeti’nin kurulmasıyla sonuçlanmıştır. Bu süreçte Türk milleti, işgalci güçlerin Anadolu topraklarını parçalama ve paylaşma girişimlerine karşı topyekûn bir direniş sergilemiştir. Kurtuluş Savaşı’nın komutanları ise bu mücadelenin en önemli kahramanları olarak tarihe geçmiştir. Mustafa Kemal Atatürk önderliğinde verilen bu savaş, Türk milletinin bağımsızlık ruhunun en somut göstergesi olmuştur. “Kurtuluş Savaşı Kronolojisi”, işgal ve direniş hareketlerinin sistemli bir şekilde yürütüldüğü bir dizi önemli olaylar ve savaşlarla şekillenmiştir.
İçerik Tablosu
- 1 1. Mondros Mütarekesi ve İşgal Dönemi (30 Ekim 1918 – 15 Mayıs 1919)
- 2 2. Mustafa Kemal’in Samsun’a Çıkışı (19 Mayıs 1919)
- 3 3. Amasya Genelgesi (22 Haziran 1919)
- 4 4. Erzurum Kongresi (23 Temmuz – 7 Ağustos 1919)
- 5 5. Sivas Kongresi (4 – 11 Eylül 1919)
- 6 6. Misak-ı Milli (28 Ocak 1920)
- 7 7. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Açılışı (23 Nisan 1920)
- 8 8. Sevr Antlaşması (10 Ağustos 1920)
- 9 9. Birinci İnönü Muharebesi (6 – 11 Ocak 1921)
- 10 10. İkinci İnönü Muharebesi (23 – 31 Mart 1921)
- 11 11. Sakarya Meydan Muharebesi (23 Ağustos – 13 Eylül 1921)
- 12 12. Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Muharebesi (26 Ağustos – 30 Ağustos 1922)
- 13 13. Mudanya Ateşkes Antlaşması (11 Ekim 1922)
- 14 14. Lozan Barış Antlaşması (24 Temmuz 1923)
- 15 Kurtuluş Savaşı’nın Komutanları
1. Mondros Mütarekesi ve İşgal Dönemi (30 Ekim 1918 – 15 Mayıs 1919)
Kurtuluş Savaşı’nın başlangıç noktası, Osmanlı Devleti’nin I. Dünya Savaşı’nı kaybetmesinin ardından imzaladığı Mondros Ateşkes Antlaşması’dır. 30 Ekim 1918’de imzalanan bu anlaşma, Osmanlı Devleti’nin fiilen sona ermesine neden olmuş ve Anadolu’nun işgale açık hale gelmesine zemin hazırlamıştır. İtilaf Devletleri, Mondros Mütarekesi’nin maddelerine dayanarak Anadolu’yu işgal etmeye başlamıştır. 15 Mayıs 1919’da Yunan ordusunun İzmir’i işgal etmesi, Kurtuluş Savaşı’nın kıvılcımını ateşlemiştir.
Bu süreçte işgallere karşı direniş grupları oluşmaya başlamış, yerel halkın öncülüğünde Kuvâ-yi Milliye hareketleri kurulmuştur. Bu hareketler, daha sonra ulusal kurtuluş mücadelesinin temellerini atmıştır. İzmir’in işgali, tüm Anadolu’da büyük tepkiye yol açmış ve Mustafa Kemal Paşa, Samsun’a çıkarak Kurtuluş Savaşı’nı başlatma kararını almıştır.
2. Mustafa Kemal’in Samsun’a Çıkışı (19 Mayıs 1919)
Kurtuluş Savaşı’nın en kritik anlarından biri, Mustafa Kemal Paşa’nın 19 Mayıs 1919’da Samsun’a çıkışı olmuştur. Bu tarih, milli mücadelenin fiili başlangıcı olarak kabul edilir. Mustafa Kemal Paşa, Samsun’da yaptığı çalışmalarla halkın direniş ruhunu örgütlemiş ve Anadolu’da işgallere karşı bir araya gelen Kuvâ-yi Milliye hareketlerini birleştirme çabalarına başlamıştır. Mustafa Kemal Paşa’nın liderliğinde oluşturulan bu hareket, Kurtuluş Savaşı’nın ana motoru haline gelmiştir.
3. Amasya Genelgesi (22 Haziran 1919)
Mustafa Kemal Paşa, Kurtuluş Savaşı’nın planlı ve organize bir şekilde yürütülmesi için ilk adımı Amasya Genelgesi ile atmıştır. 22 Haziran 1919’da yayımlanan bu genelge, milli mücadelenin bir halk hareketi olduğunu vurgulamış ve “milletin bağımsızlığını yine milletin azim ve kararı kurtaracaktır” ifadesiyle Kurtuluş Savaşı’nın amacını net bir şekilde ortaya koymuştur. Amasya Genelgesi, Anadolu’daki direniş hareketlerini birleştiren ilk önemli adım olarak tarihe geçmiştir.
4. Erzurum Kongresi (23 Temmuz – 7 Ağustos 1919)
Erzurum Kongresi, Mustafa Kemal Paşa’nın liderliğinde yapılan ilk ulusal kongre olarak dikkat çeker. Kongrede, vatanın bütünlüğü ve milletin bağımsızlığı esastır ilkesi kabul edilmiş ve milli mücadelenin temelleri atılmıştır. Erzurum Kongresi, Kurtuluş Savaşı Kronolojisi’nde milli iradenin temsilcisi olarak önemli bir dönemeçtir.
5. Sivas Kongresi (4 – 11 Eylül 1919)
Sivas Kongresi, Erzurum Kongresi’nin devamı niteliğinde olup, tüm milli cemiyetlerin tek çatı altında birleştirilmesini sağlamıştır. “Kurtuluş Savaşı Kronolojisi” içinde Sivas Kongresi, Anadolu’nun işgale karşı topyekûn bir direniş göstereceğinin en somut adımıdır. Kongrede, vatanın her köşesinden gelen delegeler milli mücadelenin yönünü belirlemiş ve Temsil Heyeti kurulmuştur. Bu heyet, Kurtuluş Savaşı’nın siyasi ve askeri liderliğini üstlenmiştir.
6. Misak-ı Milli (28 Ocak 1920)
Osmanlı Meclisi, 28 Ocak 1920’de aldığı kararla “Misak-ı Milli” (Milli Yemin) kararlarını ilan etmiştir. Bu kararlar, Türk vatanının sınırlarını çizmiş ve işgal güçlerine karşı verilecek mücadelenin çerçevesini belirlemiştir. “Kurtuluş Savaşı Kronolojisi” açısından Misak-ı Milli, ulusal bağımsızlık mücadelesinin hukuki dayanağı olmuştur.
7. Türkiye Büyük Millet Meclisi’nin Açılışı (23 Nisan 1920)
Kurtuluş Savaşı’nın siyasi ve askeri liderliği, 23 Nisan 1920’de Ankara’da açılan Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) ile şekillenmiştir. TBMM, milli mücadeleyi organize eden ve yöneten en üst otorite olarak işlev görmüştür. Mustafa Kemal Paşa, meclisin açılmasıyla birlikte Kurtuluş Savaşı’nın liderliğini de resmen üstlenmiştir.
8. Sevr Antlaşması (10 Ağustos 1920)
İtilaf Devletleri, Osmanlı Devleti’ne 10 Ağustos 1920’de Sevr Antlaşması’nı dayatmışlardır. Bu antlaşma ile Osmanlı Devleti, Anadolu’nun büyük bir kısmını İtilaf Devletlerine bırakmayı kabul etmiştir. Ancak TBMM ve Anadolu’daki direniş güçleri, Sevr’i tanımamış ve antlaşmanın uygulanmasına karşı çıkmıştır.
9. Birinci İnönü Muharebesi (6 – 11 Ocak 1921)
Kurtuluş Savaşı’nın önemli bir askeri zaferi olan Birinci İnönü Muharebesi, Yunan kuvvetlerine karşı elde edilen ilk zaferdir. İsmet İnönü komutasındaki Türk ordusu, bu savaşta Yunan birliklerini geri püskürtmüştür. Bu zafer, TBMM’nin otoritesini pekiştirmiş ve milli mücadeleye olan inancı artırmıştır.
10. İkinci İnönü Muharebesi (23 – 31 Mart 1921)
Birinci İnönü Muharebesi’nin ardından Yunan kuvvetleri yeniden saldırıya geçmiştir. Ancak İsmet Paşa komutasındaki Türk ordusu, İkinci İnönü Muharebesi’nde bir kez daha zafer kazanmış ve Yunan işgal kuvvetlerini durdurmuştur.
11. Sakarya Meydan Muharebesi (23 Ağustos – 13 Eylül 1921)
Kurtuluş Savaşı’nın dönüm noktalarından biri de Sakarya Meydan Muharebesi olmuştur. 23 Ağustos 1921’de başlayan bu savaş, 22 gün 22 gece sürmüş ve Mustafa Kemal Paşa’nın önderliğinde Türk ordusu büyük bir zafer kazanmıştır. Bu zafer, Yunan ordusunun Anadolu içlerine ilerleyişini durdurmuş ve Kurtuluş Savaşı’nın seyrini değiştirmiştir. Mustafa Kemal Paşa, bu zaferin ardından Gazi unvanını almıştır.
12. Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Muharebesi (26 Ağustos – 30 Ağustos 1922)
Kurtuluş Savaşı’nın en önemli safhası, Büyük Taarruz ve Başkomutanlık Meydan Muharebesi’dir. 26 Ağustos 1922’de başlayan bu taarruz, 30 Ağustos 1922’de Dumlupınar’da zaferle sonuçlanmış ve Türk ordusu, Yunan işgal güçlerini Anadolu’dan tamamen çıkarmayı başarmıştır. Mustafa Kemal Paşa, bu savaşta ordunun başkomutanı olarak bizzat cephede yer almıştır.
13. Mudanya Ateşkes Antlaşması (11 Ekim 1922)
Büyük Taarruz’un ardından Yunan ordusu tamamen geri çekilmiş ve Kurtuluş Savaşı fiilen sona ermiştir. 11 Ekim 1922’de imzalanan Mudanya Ateşkes Antlaşması ile İtilaf Devletleri, Türkiye’nin zaferini kabul etmiş ve Lozan Barış Görüşmeleri’nin yolu açılmıştır.
14. Lozan Barış Antlaşması (24 Temmuz 1923)
24 Temmuz 1923’te imzalanan Lozan Barış Antlaşması ile Kurtuluş Savaşı resmen zaferle sonuçlanmıştır. Bu antlaşma ile Türkiye’nin bağımsızlığı ve sınırları uluslararası alanda tanınmış ve Kurtuluş Savaşı’nın sonuçları tescil edilmiştir.
Kurtuluş Savaşı’nın Komutanları
Kurtuluş Savaşı boyunca birçok komutan, cephede ve siyasi arenada önemli roller üstlenmiştir. Başta Mustafa Kemal Atatürk olmak üzere, İsmet İnönü, Fevzi Çakmak, Kazım Karabekir, Ali Fuat Cebesoy, Refet Bele, Rauf Orbay gibi isimler Kurtuluş Savaşı’nın zaferle sonuçlanmasında büyük pay sahibidir.
Kurtuluş Savaşı, Türk milletinin bağımsızlık ve özgürlük mücadelesinin en somut örneklerinden biridir. “Kurtuluş Savaşı Kronolojisi” olarak adlandırılan bu süreç, milletin işgalci güçlere karşı tek vücut olarak verdiği zorlu bir mücadelenin hikâyesidir. Bu süreçte komutanlar ve halk el ele vererek vatan topraklarını düşmandan kurtarmış ve Türkiye Cumhuriyeti’nin temellerini atmıştır. Kurtuluş Savaşı, yalnızca askeri bir zafer değil, aynı zamanda milletin iradesinin ve kararlılığının zaferidir. “Kurtuluş Savaşı Kronolojisi”, tarihe altın harflerle kazınmış bu bağımsızlık mücadelesinin her aşamasını gözler önüne sermektedir.
Kurtuluş Savaşı Kronolojisi ile ilgili Yazılar